चिया ही फुलांची वनस्पती, साल्व्हिया हिस्पॅनिकापासून मिळालेलं बीज आहे. जो की मूळ अमेरिका आणि मेक्सिकोमधील आहे. उशीरा का होईना परंतु सर्वात आरोग्यासाठी बियाण्यांपैकी बरीच लोकप्रियता याला मिळाली आहे.
काही लोक chia seed ला सुपरफूड देखील म्हणतात. चिया बियाण्यांनी बर्‍याच देशांमध्ये आपले स्थान बनवलेले आहे आणि आता भारतातील बर्‍याच घरांमध्ये ते सामान्य घटक बनत आहेत.
त्याच्या बर्‍याच आरोग्य फायद्यांबद्दल ते मनुष्या साठी एक वरदान झाले आहे. जास्तीत जास्त लोक त्यांच्या आहारात chia seed घालत आहेत.
छोट्या दिसणाऱ्या chia seed हे गुणांमध्ये खजाना आहे. हे स्वस्थ राहण्याबरोबरच अनेक आजारांपासून आपला बचाव देखील करतात.
चिया बियाणे लहान काळे बियाणे आहेत. अनेक लोकांचा समज आहे की, चिया बीज म्हणजेच सब्जा. परंतु तसं काही नाही. सब्जा व चिया बीज मध्ये फरक आहे, दोन्ही वेगवेगळ्या बिया आहेत. फक्त दोन्ही बिया आहेत एवढंच साम्य.
सब्जा हा जास्त काळसर असतो. तर चिया बीज (Chia Seeds) राखाडी ते काळसर रंगाच्या असतात.
वर सांगितल्याप्रमाणे Chia Seeds हे मूळचे अमेरिकन (मेक्सिकन) आहे. हे भारतात आढळत नाही. जागतिक बाजारपेठे मूळ हे भारतीय बाजारात आले आहे.
हे मूळचे भारतीय नसल्याने चिया बीज ला मराठी नाव नाही. म्हणून अशा वेळी chia seeds ला चिया सीड्स किंवा चिया बियाणे असे म्हणणे उचित राहील.
| हे वाचलंत का? – * बडीशेप खाण्याचे फायदे सोबतच नुकसान देखील * आपण किती दिवस न झोपता राहू शकतो? * लिंबू खाणाऱ्यांनी लक्षपूर्वक वाचा.! नाही तर होईल दुष्परिणाम |
चिया बियाणे पोषण समृद्ध असतात. ते प्रथिने, ओमेगा 3 आणि फायबर या घटकांनी समृद्ध असतात.
सब्जा बियाण्यांमधील प्रथिनेंच्या प्रमाणात, फायबर देखील आढळते. यामुळे सब्जा वजन कमी करण्यात फायदेशीर ठरते. सब्जा आहार म्हणून वापरला जाऊ शकतो.
सब्जा चे गुणधर्म जाणून घेता – यामध्ये चार ग्रॅमपर्यंत प्रोटीन, ९ ग्रॅम चांगलं प्रकारचा फॅट असतो. ज्यात ५ ओमेगा-३ एस याचा समावेश असतो. तसेच जवळपास १८% कॅल्शियम आणि ३०% मॅग्नेशिअम असतो.
तसेच यामध्ये झिंक, व्हिटामिन बी-३, पोटॅशिअम, व्हिटामिन बी-१ आणि व्हिटामिन बी-२ आणि व्हिटामिन ई हे असतो.
एक चमचा सब्जाचं बी (chia seed) बरेच बदल सकारात्मक बदल घडून आणतात. फक्त हे घेण्याचं प्रमाण व्यवस्थित असलं पाहिजे. कारण याचे जास्त प्रमाणात सेवन केल्यास, त्याचे नुकसान देखील गंभीर होतात. कुठलीही वस्तू प्रमाणात असलेली नेहमी फायदेशीर असत.
Chia seed पासून होणारे फायदे (chia seeds in marathi benefits)
१) प्रथिनेच्या स्वरूपात होणारे फायदे
बॉडीबिल्डिंगसाठी प्रोटीनचे सेवन आवश्यक मानले जाते आणि बॉडीबिल्डर्सनाही प्रथिनेयुक्त आहार घेण्याचा सल्ला डॉक्टरांकडुन दिला जातो.
चियासीड्समध्ये मुबलक प्रमाणात प्रोटीन आढळतात. ज्यामुळे नवीन स्नायू तयार करण्यास मदत मिळते. असण्याव्यतिरिक्त, शरीरात आवश्यक प्रमाणात प्रोटीन देखील पूर्ण होते.
२) हाडे मजबूत करण्यासाठी उपयोगी
आपल्या सर्वांना हे माहित आहे की, हाडांच्या मजबूती करिता कॅल्शियम हे सर्वात महत्वाचे पोषक आहे. Chia seed हे देखील कॅल्शियमचा एक उत्कृष्ट स्त्रोत मानले जाते आणि आपण हाडांच्या आरोग्यासाठी याचे सेवन करू शकता. चिया बियाणे दुधासह सेवन केल्याने तुम्हाला याचा फायदा मिळतो.
३) त्वचेसाठी फायदेशीर
Chia सीड च्या सेवन त्वचेसाठीही खूप फायदेशीर आहे. त्यात उपस्थित अँटीऑक्सिडेंट्सचे प्रमाण आपल्या त्वचेवर वृद्धत्वाचा प्रभाव कमी करते. तसेच त्वचेमध्ये कडकपणा निर्माण करते.
त्वचेशी संबंधित अनेक रोग टाळण्यासाठी हे सीड अँटिऑक्सिडेंट सामग्रीमुळे आपली त्वचा संरक्षण करण्यात सक्रिय भूमिका बजावू शकते. तर आपण चांगली त्वचा मिळविण्यासाठी chia seed नियमितपणे घेऊ शकता.
४) ऍनेमीयापासून संरक्षण
ऍनीमिया समस्या, मुख्यतः गर्भवती असलेल्या स्त्रियाना होतो. रक्तवाहिन्यांचे एक अशी अवस्था आहे, ज्यामध्ये रक्ताची कमतरता भासते. जे योग्य वेळेत दूर होणे फार महत्वाचे आहे.
सहसा जेवणाची विशेष काळजी घेत नसल्याने, रक्ताचा अभाव बहुतेक लोकांना होतो.
Chia सीड मधील असलेले आयर्न आपल्या शरीरातील रक्ताचा अभाव पूर्ण करण्यासाठी एक महत्वाचा घटक आहे.
५) स्मरण शक्ती (मेमरी पॉवर) मजबूत करतो.
आजकाल, मेमरी पॉवर युवकांमध्ये कमकुवत होण्याची समस्या आहे, याचे कारण अयोग्य खानपान आणि वाईट सवयींचे परिणाम आहे. तसेच धूम्रपान आणि मद्य याचे अत्यादीक सेवन, स्मरण शक्ती कमी करते. करण्यामुळे पौष्टिक पदार्थ वापरला जात नाही.
Chia seed मेमरी पॉवरला प्रोत्साहन देण्यासाठी मदत करते. जर आपण नियमितपणे chia seed चे सेवन केले तर, आपली स्मृती मजबूत करण्यासाठी मदत मिळेल.
६) वजन कमी करण्यास मदत करतो.
शरीराचे वजन वाढल्याने आरोग्याच्या अनेक प्रकारच्या समस्यां उद्भवू शकतात. ज्यामध्ये टाइप दोन मधुमेह (type-2 diabetes) होण्याचा धोका सर्वाधिक असतो. म्हणूनच, लठ्ठपणाची समस्या टाळण्यासाठी chia seeds चे सेवन करणे खूप फायदेशीर ठरेल,
कारण भूक नियंत्रित करून वजन कमी करण्याचे गुणधर्म त्यात आहेत. जर आपण दररोज हे सेवन केले तर, यामुळे भूक कमी होईल जेणेकरून आपण कमी प्रमाणात अन्न खाऊ त्यामुळे आपले वजन कमी होईल.
७) केसांसाठी खूप उपयुक्त
केसांच्या चांगल्या आरोग्यासाठी, आपण त्यांची विशेष काळजी घेणे महत्वाचे आहे. त्यांना केवळ चांगले शैम्पू आणि कंडिशनरने धुनेच महत्वाचे नसून, आपल्या खाण्याच्या सवयीकडेही लक्ष देणे आवश्यक आहे. वास्तविक, chia seed मध्ये व्हिटॅमिन बी असतो.
जो केसांसाठी खूप महत्वाचा असतो. म्हणूनच, जर तुम्ही chia seed चे सेवन केले, तर याद्वारे तुमच्या केसांना व्हिटॅमिन बीचा पुरवठा मिळतो. यामुळे केस निरोगी व दाट राहतील, तसेच डोक्यातील कोंडा आणि केस गळती पासून आपली सुटका होण्यास मदत होईल.
८) पाचक प्रणाली सुधारतो.
चिया बीज च्या सेवनाने पाचन तंत्राला बळकट होण्यासही मदत होते. त्यामध्ये फायबरची मात्रा उपलब्ध असते. फायबर हे पचन प्रणालीसाठी एक पौष्टिक पदार्थ आहे, जे केवळ पचन सक्रियपणे चालवित नाही तर संपूर्ण पाचन तंत्राच्या कार्यास सक्रियपणे कार्य करण्यास प्रवृत्त करते. म्हणून, पोटा बद्दल समस्या टाळण्यासाठी, हे बीज खूप प्रभावी सिद्ध होईल.
चिया बियाणे कसे वापरावे? (chia seeds meaning in marathi)
- चिया बियाचा उपयोग आहारात सलाद म्हणून करू शकता! त्यासाठी, आपल्याला दररोजच्या जेवणामध्ये chia seed चा वापर करावा.
- चिया बीज आपण पाण्याने घेऊ शकतो.
आपल्या आहारात चिया बियाणे समाविष्ट करण्याचा हा सर्वात सामान्य आणि सोपा मार्ग आहे. - आपण फक्त चिया बियाणे खाऊ शकत नसल्यास, ते भातामध्ये खाऊ शकतो.
- आपण चिया हे चहा सोबत घेऊ शकतो.
- हे बी आपण आईस्क्रीम मध्ये टाकून सुद्दा खाऊ शकतो.
- आपण चिया बी काही इतर पातळ पदार्थांसह खाऊ शकता आणि ते पाण्यात मिसळू शकता. चिया बियांचे विशेष असे आहे की, त्यात 8 पट पाणी शोषण्याची क्षमता आहे. पाण्यात विरघळल्यानंतर ते जेलीसारखे बनते जेणे करून ते खायला सोपे जाते.
वर सांगितल्या प्रमाणे चिया बीज चे भरपूर फायदे आहे. परंतु त्याच्या सोबतच त्यांचे नुकसान देखील आहे. तस बघता कुठल्याही गोष्टींचा अति प्रमाणात वापर हा नुकसानाकडेच घेऊन जातो.
चिया सीड रेसिपी | Chia Seeds Recipes in Marathi
आम्ही तुम्हाला चिया बियांच्या काही रेसिपी सांगणार आहोत, ज्या केवळ स्वादिष्टच नाहीत तर पौष्टिकही आहेत. चला तर बघूया..!
1) चिया सीड्स आणि ओट्सचे लाडू
| साहित्य | प्रमाण |
| चिया बिया | 1/2 वाटी |
| ओट्स | 1/2 – 1 वाटी |
| किसलेले खोबरे | 1 कप |
| काजू | 10 |
| बदाम | 25 |
| किसमीस | 1 चमचा |
| खरबूज बिया | 5 चमचे |
| दालचिनी पावडर | 1/3 चमचा |
| गूळ | 300 ग्रॅम |
| मीठ | चिमूटभर |
कृती
- ओट्स भाजून, थंड करून मिक्सरमध्ये वाटून घ्या.
- चिया बिया देखील एक सेकंदासाठी भाजून घ्या.
- काजू भाजून बारीक वाटून घ्या.
- सर्व मिक्सरमध्ये मीठ, दालचिनी पावडर हे देखील मिसळा.
- आता गुळात दीड कप पाणी टाकून त्याचे पाक बनवा.
- आता एका मोठ्या भांड्यात चिया बिया, ओट्स, ड्रायफ्रूट्स टाका आणि त्यात गुळाच्या पाक मिसळा आणि हाताला पाणी लावून लाडू बनवा.
2) आंबा, चिया, आणि नारळाची खीर
| साहित्य | प्रमाण |
| आंब्याचा गर | 1 मोठा आंबा |
| आंबा चिरलेला | 1/2 |
| ताजे नारळ | 1/2 |
| मध | 3 चमचे |
| चिया बियाणे | 7 चमचे |
| पुदीना | आवश्यकतेनुसार |
कृती
- सर्वात आधी नारळ चिरून मिक्सरमध्ये बारीक करून घ्या. नंतर त्यामध्ये 1 ग्लास पाणी घालून बारीक करा. आता नारळाचे दूध चाळणीतून गाळून घ्या.
- नारळाच्या दुधात चिया बिया मिसळा आणि अर्धा तास ठेवा.
- आता आंबा बारीक करून घ्या. फ्रीजमध्ये थंड होण्यासाठी आंबा आणि चिया बिया वेगळे ठेवा.
- नंतर फ्रीजमधून काढा आणि त्यात मध मिसळा अर्धा थंड आंब्याचे तुकडे करा.
- प्रथम कोणत्याही भांड्यात चिया बिया टाका आणि नंतर त्यात आंब्याचा गर घाला.
- नंतर त्यावर चिया बिया टाका आणि आंब्याचे तुकडे टाका.
- नंतर वर पुदिना सजवा.
3) चिया व्हेजिटेबल स्मूदी
| साहित्य | प्रमाण |
| बीट | 1 |
| काकडी | 1 |
| गाजर | 1 |
| पालक | 15 पाने |
| आले | छोटा तुकडा |
| लिंबू | 1 |
| चिया बियाणे | 1 चमचा |
| काळे मीठ | 1 चमचा |
| साखर | 2 चमचा |
कृती
- बीट, काकडी आणि गाजर सोलून किसून घ्या. पालक आणि आले देखील कापून घ्या.
- आता मिक्सर मध्ये सर्व भाज्या आणि चिया बिया वगळता सर्व साहित्य घालून बारीक करा. आवश्यक असल्यास पाणी किंवा नारळ पाणी घाला.
- आता त्यात चिया बिया टाका, फ्रीजमध्ये थंड करा आणि वापरा.
चिया बीज चा अतिवापरामुळे होणारे नुकसान (chia seed in marathi)
१) एलर्जी होणे
चिया बियाण्यापासून एलर्जीची शक्यता कमी आहे. परंतु ज्या कोणालाही कोणत्याही प्रकारच्या एलर्जीचा संशय असल्यास त्याने सर्वप्रथम चिया बी सेवना पूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे महत्वाचे आहे.
२) पोट खराब होणे.
चिया बियाण्यांमध्ये फायबर प्रमाण जास्त आहे. पाचक शक्ती जास्त फायबर खाऊन पचवू शकत नाही. ज्यामुळे पोटाची समस्या होण्याची शक्यता वाढते.
३) कमी रक्तदाब
ओनेगा -3 फॅटी ऍसिड चिया बियाण्यांमध्ये जास्त प्रमाणात आढळतात. जे रक्तदाब सामान्य करण्यात मदत करतात. परंतु चिया बियाणे जास्त प्रमाणात घेतल्यास रक्तदाब कमी होऊ शकतो. ज्यांना रक्तदाब कमी राहतो. त्यांनी डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसारच चिया बीज घ्यावे.
४) औषधासह खाण्यामुळे समस्या
चिया बियाणे औषधा सोबत खाऊ नये, कारण यामुळे बर्‍याच समस्या उद्भवू शकतात.
५) घशात अडकणे
चिया बियाचे सेवन करताना नेहमीच एक गोष्ट लक्षात ठेवा. भरपूर खाण्याने ते आपल्या घशात अडकते ज्यामुळे श्वास घेण्यास त्रास होतो.
आमची तुम्हास नम्र विनंती आहे की, यामधील कोणत्याही प्रकारचं उपाय वापरण्या अगोदर आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क साधणे आवश्यक आहे! माहिती लेक चे काम कुठल्याही प्रकारचा उपाय घेण्यास प्रोत्साहित करणे नसून, तुम्हाला योग्य माहिती पुरवणे आहे.
चिया बियाणे बद्दल नेहमी विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ’s)
प्रश्न१ – चिया व सब्जा हे एकाच बी आहे का ?
उत्तर – नाही, या दोन्ही बिया वेगवेगळ्या आहेत. दिसायला जरी थोड्या सारख्या भासत असतील परंतु त्यामध्ये खूप फरक आहे. चिया बी हे काळ्या किव्हा राखाडी रंगाच्या असतात, तसेच दिसायला अंडाकृती आकाराच्या असतात आणि सब्जा बी गडद काळ्या रंगाचे असून दिवसायला लंबवर्तुळ असतात, तसेच या दोन्ही बियांचे गुणधर्म वेगवेगळे आहेत.
प्रश्न २ – चिया बीजेचे फायदे काय आहेत?
उत्तर – हाडे मजबूत करण्यासाठी, त्वचेच्या फायद्यासाठी, ऍनेमीयापासून संरक्षण करण्यासाठी, स्मरण शक्ती (मेमरी पॉवर) वाढवण्यासाठी, वजन कमी करण्यासाठी, केसांना मजबूत करण्यासाठी, पाचक प्रणाली सुधारण्यासाठी, इत्यादीं साठी चिया बीजेचे फायदे आहेत.
प्रश्न ३ – खरोखर चिया बियाणे वजन कमी करण्यास मदत करू शकतात?
उत्तर – चिया बियाणे वजन कमी करण्यास मदत करतात. कारण कि, चिया बियाणे फायबरनि समृद्ध आहे, चिया बीजच्या सेवनाने बऱ्याच वेळेपर्यंत पोट भरलेले राहते. ज्यामुळे भूक कमी लागते आणि आपण कमी प्रमाणात खातो. न्याहारीमध्ये चिया बियाणे समाविष्ट केल्यास वजन कमी होण्यास खूप मदत होते.
प्रश्न ४ – आपण दररोज चिया बीज चे सेवन करू शकतो का?
उत्तर – चिया बियाणे योग्य प्रमाणात सेवन करणे फायदेशीर ठरते. नाश्त्यात चिया बियाणे समाविष्ट करणे सर्वात फायदेशीर ठरेल. जास्त प्रमाणात सेवन केल्यास यापासून नुकसान देखील होतात.
प्रश्न ५ – जास्त प्रमाणात चिया बियाण्याचे सेवन केल्यास कोण कोणत्या समस्या उद्भवू शकतात?
उत्तर – जास्त प्रमाणात चिया बियाण्याचे सेवन केल्यास एलर्जी होणे, पोट खराब होणे, कमी रक्तदाब, औषधासह खाण्यामुळे समस्या उद्भवणे, घशात अडकणे, इत्यादी प्रकारच्या समस्यांना सामोरे जावे लागू शकतात.
प्रश्न ६ – चिआ बियाणे पाण्यात किती वेळ भिजत घालावे?
उत्तर – चिया बियाणे २० ते २५ मिनिटे पाण्यात भिजवत घालावे. पाण्यात भिजल्यानंतर चिया बियाणे चघळण्यायोग्य आहे किव्हा नाही हे तपासून बघा नसल्यास थोडा वेळ भिजत राहू द्या.
- सागर राऊत
📢 महत्वाची सूचना – हे आर्टिकल तुम्हाला चिआ बियाणे बद्दल माहिती देणे असल्याकारणाने चिआ बियाणे चा वापर आरोग्याच्या हेतूने करण्याआधी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घेणे महत्वाचा आहे. इंटरनेट वर अश्या प्रकारचे बरेच आर्टिकल तुम्हाला वाचायला मिळतील, परंतु कुठल्याही आर्टिकल पेक्ष्या डॉक्टरांचा सल्ला हा खूप महत्वाचा असतो. माहिती लेक टीम सुद्धा तुम्हाला डॉक्टरांचाच अभिप्राय घ्यावा असे सुचवेल. धन्यवाद… 😊
🔴 माहिती लेक (MahitiLake) वरील आर्टिकल कॉपी-पेस्ट करून स्वतःच्या वेबसाईटवर टाकण्यास सक्त मनाई आहे. याचे उल्लंघन केल्याचे आढळल्यास कायदेशीर कॉपीराईट (DMCA) कायद्यानुसार कारवाई करण्यात येईल.
