भारतात बायोडिझेल व्यवसाय कसा सुरू करायचा?
बायो-डिझेल उत्पादन प्रक्रिया इथेनॉल किंवा फॅट ऑइल (सर्कस ऑइल) वापरून केली जाते जी प्राण्यांच्या आणि वनस्पतींच्या चरबीपासून मिळते. ज्या प्रक्रियेत इथेनॉलचा वापर बायो-डिझेल तयार करण्यासाठी केला जातो त्याला इथरिफिकेशन आणि ट्रान्स-इथेरिफिकेशन प्रक्रिया म्हणतात.
बायो-डिझेल हे अक्षय आणि सेंद्रिय आहे, ऑटोमोबाईल आणि औद्योगिक अनुप्रयोगांमध्ये वापरले जाते, उत्पादक उत्प्रेरक वापरून प्रतिक्रिया उत्तेजित करतात जे आम्ल किंवा बेस उत्प्रेरक असू शकते.
बायोडिझेलमध्ये स्वच्छ उत्सर्जन असते, ज्यामुळे ते पर्यावरणपूरक बनते; त्याचे उत्सर्जन पारंपारिक डिझेल इंधनापेक्षा लक्षणीयरीत्या कमी आहे. त्याचे फायदे आणि गुण लक्षात घेता, लोक पारंपारिक इंधनांपेक्षा बायोडिझेलला अधिकाधिक पसंती देत आहेत.
म्हणूनच, बायोडिझेलचे लक्ष वेधले जात आहे आणि बायोडिझेलबद्दल जागरूकता वेगाने वाढत आहे. जर तुम्ही बायोडिझेल उत्पादन व्यवसाय शोधत असाल, तर कमी गुंतवणुकीत पैसे कमविण्यासाठी हा एक चांगला पर्याय असेल.
बायोडिझेल उत्पादन व्यवसाय सुरू करण्यासाठी व्यापक नियोजन आणि संशोधन आवश्यक आहे; पुढील लेख तुम्हाला बायोडिझेल उत्पादन सुरू करण्यास मदत करू शकतो.
बायोडिझेल उत्पादन व्यवसायासाठी आवश्यकता: हा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी अनेक गोष्टी आवश्यक असतात, परंतु आवश्यकता व्यवसायाच्या आकारावर अवलंबून असतात.
तुम्ही घरून व्यवसाय सुरू करू शकता किंवा दुकान भाड्याने घेऊ शकता.
- व्यवसाय क्षमता
- दस्तऐवज
- जागा
- वीज, पाण्याची सुविधा
- जीएसटी क्रमांक
- कच्चा माल
- मशीन
- उत्पादन प्रक्रिया
बायोडिझेल उत्पादनासाठी बाजारपेठेतील संधी: बायोडिझेल उत्पादन वाढ संपूर्ण २०१६ मध्ये स्थिर राहिली आणि २०१७ ते २०१८ दरम्यान ती वेगवान झाली, नवीन कच्च्या मालाचा साठा आणि प्रगत तंत्रज्ञानामुळे. उद्योग तज्ञांच्या अभ्यासानुसार पुढील काही वर्षांत जागतिक बायोडिझेल बाजारपेठ दुप्पट होईल असा अंदाज आहे.
सरासरी बायोडिझेल उत्पादन दरवर्षी ६५ अब्ज गॅलनपर्यंत पोहोचेल. आजकाल पेट्रोल, गॅस इत्यादी वेगवेगळ्या इंधनांवर चालणाऱ्या विविध प्रकारच्या इंजिन सिस्टीम येत आहेत. डिझेल हे प्रत्येक सिस्टीमसाठी मूलभूत आणि सर्वात योग्य इंधन आहे, बायोडिझेल देखील डिझेल इंधनासारखेच आहे, त्यामुळे बायोडिझेलवर चालण्यासाठी इंजिनमध्ये बदल करण्याची आवश्यकता नाही.
बायोडिझेलचा आणखी एक फायदा म्हणजे त्याचे उत्सर्जन इतर इंधनांपेक्षा कमी असते आणि त्याच प्रमाणात ऊर्जा निर्माण होते. शिवाय, ते कार्बन न्यूट्रल इंधन आहे, ज्यामुळे ते पर्यावरणपूरक आणि इंधनाचा लोकप्रिय स्रोत बनते. त्यामुळे, बाजारात जैवइंधनाची मागणी दिवसेंदिवस वाढत आहे.
बायो-डिझेल उत्पादन व्यवसायासाठी आवश्यक कागदपत्रे:
बायो-डिझेल उत्पादन संयंत्र व्यवसायासाठी कागदपत्रे:- कोणताही व्यवसाय सुरू करताना, काही वैयक्तिक कागदपत्रे आवश्यक असतात आणि काही व्यवसायाशी संबंधित परवाने आवश्यक असतात जसे की;
वैयक्तिक कागदपत्र (पीडी): – वैयक्तिक कागदपत्रात अनेक कागदपत्रे असतात जसे की:
१) फर्मची नोंदणी: तुम्ही बायो-डिझेल उत्पादन व्यवसाय प्रोप्रायटरशिप किंवा पार्टनरशिप फर्म म्हणून सुरू करू शकता.
जर तुम्ही हा व्यवसाय एका व्यक्तीच्या कंपनी म्हणून सुरू करत असाल, तर तुम्हाला तुमची फर्म मालकी हक्क म्हणून नोंदणी करावी लागेल.
भागीदारी ऑपरेशन्ससाठी, तुम्हाला कंपनीजच्या रजिस्ट्रार (ROC) कडे मर्यादित दायित्व भागीदारी (LLP) किंवा खाजगी मर्यादित कंपनी म्हणून नोंदणी करावी लागेल.
२) ASTM-D6781 ग्रेड: बायोडिझेलने उत्पादन आणि विपणनासाठी कायदेशीररित्या ASTM-D6781 ग्रेडच्या दर्जाच्या डिझेलचे पालन केले पाहिजे, नोंदणी आणि परवान्यांची ही एक वेळखाऊ प्रक्रिया आहे.
३) अग्निसुरक्षा मानके आणि प्रमाणपत्र: बायोडिझेल हे वर्ग IIB अंतर्गत वर्गीकृत केलेले ज्वलनशील द्रव आहे. बायोडिझेल उत्पादन व्यवसाय सुरू करण्यासाठी, तुम्हाला अग्निसुरक्षा मानके आणि प्रमाणपत्रासाठी नोंदणी करणे आवश्यक आहे.
४) उत्सर्जन परवाना: तुमच्या बायोडिझेल उत्पादन युनिटला दररोज पर्यावरण विभागाचा उत्सर्जन परवाना घेणे आवश्यक आहे, ज्यामध्ये पाणी आणि कचरा व्यवस्थापन कराराचा समावेश आहे.
५) स्टोरेज शेड प्रमाणन: गळती नियंत्रण व्यवस्थापन, बायो-डिझेल प्लांट आणि स्ट्रॉ बेल बी१०० स्टोरेज शेड प्रमाणन आणि इतर परवानग्या.
६) जीएसटी नोंदणी: प्रत्येक व्यवसायासाठी जीएसटी क्रमांक घेणे अनिवार्य आहे.
७) प्रदूषण प्रमाणपत्र: बायो-डिझेल उत्पादन प्रदूषणाशी संबंधित असू शकते म्हणून तुम्हाला प्रदूषण प्रमाणपत्रासाठी अर्ज करावा लागेल.
८) एमएसएमई/एसएसआय नोंदणी: एमएसएमई/एसएसआय नोंदणी तुम्हाला सरकारी सुविधा आणि योजना मिळविण्यात मदत करेल.
९) शेवटी, व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी तुम्हाला मोटार इंधन कर आणि पूरक्षेत्र निश्चितीसाठी अर्ज करावा लागेल.
बायो-डिझेल उत्पादन व्यवसायासाठी स्थान:
बायो-डिझेल उत्पादन प्रकल्प व्यवसायासाठी जागा: बायो-डिझेल उत्पादन प्रकल्प उभारताना परवाना आणि नोंदणीच्या समस्यांमुळे जमीन खरेदी करणे श्रेयस्कर आहे. तुम्हाला एक मोठे टँक फार्म बांधावे लागेल, म्हणून तुमच्या प्रकल्पासाठी पुरेशी जागा असणे आवश्यक आहे.
पूरग्रस्त भागातील पातळी, परिसरातील कच्च्या मालाची उपलब्धता आणि वाहतुकीची चांगली सुविधा विचारात घ्या. बायोडिझेल उत्पादन प्रकल्प सुरू करण्यासाठी तुम्हाला सरकारी नियम, प्रोत्साहने आणि योग्य प्रोटोकॉलचे पालन करावे लागेल.
बायोडिझेल उत्पादन व्यवसायासाठी कच्चा माल:
चांगला फीडस्टॉक निवडणे हे एक आव्हानात्मक काम आहे. बायोडिझेल उत्पादन प्लांट व्यवसायाच्या उत्पादन आणि वाढीसाठी वापरल्या जाणाऱ्या फीडस्टॉकचा प्रकार किंवा कच्च्या मालाचा प्रकार हा एक महत्त्वाचा घटक आहे.
स्वस्त फीडस्टॉक निवडल्याने उद्योगाचे प्रमाण आणि नफा वाढवण्यास मदत होईल. सामान्य कच्चा माल म्हणजे फॅट ऑइल, बीफ टॅलो आणि रेस्टॉरंट ग्रीस. बायोडिझेल उत्पादन प्लांटसाठी उपलब्ध असलेला सर्वात श्रीमंत स्रोत म्हणजे पुनर्नवीनीकरण केलेला फीडस्टॉक.
वनस्पती तेल: आपल्या सर्वांना माहित आहे की वनस्पती तेल कुठून येते; स्वयंपाकघर, रेस्टॉरंट्स आणि हॉटेल्स हे वनस्पती तेलाच्या कचऱ्याचे सर्वोत्तम स्रोत आहेत, तुम्ही व्हर्जिन तेल वापरू शकता परंतु ते महाग असेल म्हणून आम्ही वापरलेले वनस्पती तेल वापरण्याची शिफारस करतो.
मिथेनॉल: तुम्ही रासायनिक व्यापाऱ्यांकडून मिथेनॉल मिळवू शकता. उद्योग आणि प्रयोगशाळांमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या वापरामुळे ते खूप महाग आहे. वनस्पती तेला नंतर, बायोडिझेल उत्पादनात मिथेनॉल हा दुसरा सर्वात महत्वाचा घटक आहे. मिथेनॉलला मिथाइल अल्कोहोल असेही म्हणतात. हे उद्योग आणि प्रयोगशाळांमध्ये वापरले जाणारे एक अतिशय बहुमुखी रसायन आहे. ते खूप किफायतशीर देखील आहे.
लाई: लाईला पोटॅशियम हायड्रॉक्साईड किंवा सोडियम हायड्रॉक्साईड म्हणूनही ओळखले जाते आणि ते तेल आणि मिथेनॉलच्या अभिक्रियेदरम्यान उत्प्रेरक म्हणून काम करते. लाई साबण बनवण्यात मोठ्या प्रमाणात वापरला जातो आणि बाजारात ‘कॉस्टिक सोडा’ म्हणून ओळखला जातो. बायोडिझेल उत्पादन संयंत्रात टँक फार्म आणि बायोडिझेल प्रक्रिया प्रणालीसारखी उपकरणे असतात.
- फीड-स्टॉक यादी
- लाई
- मिथेनॉल
- पुनर्प्रक्रिया केलेले वनस्पती तेल
- रेस्टॉरंट ग्रीस
- सोडियम हायड्रॉक्साइड
- सोयाबीन तेल
- सूर्यफूल तेल
बायो-डिझेल उत्पादन संयंत्र व्यवसायासाठी यंत्रे:
तुम्ही दोन प्रकारे बायो-डिझेल तयार करू शकता. एक म्हणजे फॅट ऑइलपासून, जिथे वनस्पती तेल सामान्यतः कच्चा माल म्हणून वापरले जाते. बायो-डिझेल उत्पादनाची दुसरी पद्धत म्हणजे मिथेनॉल वापरणे.
बायो-डिझेल संयंत्रात वापरल्या जाणाऱ्या उपकरणांची आणि यंत्रसामग्रीची यादी खाली दिली आहे:
- थर्मामीटर
- शंकूच्या आकाराचे फ्लास्क
- गरम प्लेट
- चुंबकीय ढवळणारा यंत्र
- ओव्हन
- वेगळे करणारे फनेल
- पाण्यावर स्नान
- डिजिटल वजन शिल्लक
- हायड्रोमीटर
- सिलेंडर मोजणे
- पिपेट
- रिटोर्ट स्टँड
- स्टॉपवॉच
बायो-डिझेल बनवण्याच्या व्यवसायासाठी उत्पादन प्रक्रिया:
- तेल गाळणे:- वनस्पती तेल एका पेंट फिल्टरमधून जाते जे तेलात असलेले अन्न किंवा इतर अशुद्धता काढून टाकते आणि आपल्याला एकसमान फिल्टर केलेले तेल मिळते.
- ओसाडपणा:- २०० मिली मिथेनॉल घाला: ब्लेंडर किंवा मिक्सरमध्ये मिथेनॉल घाला, सांडणार नाही याची खात्री करा, ब्लेंडर कमी करा. ३.५ ग्रॅम लाई घाला: लाईने हवेतील ओलावा शोषला आहे, वजन करताना लाई घट्ट बंद केलेली आहे याची खात्री करा.
- सोडियम मेथॉक्साइडचे उत्पादन:-
मिथेनॉल आणि लाई यांच्यातील अभिक्रियेमुळे सोडियम मेथॉक्साइड तयार होते, जे जास्त काळ स्थिर राहू शकत नाही. लाईला मिथेनॉलमध्ये सुमारे ५ मिनिटे पूर्णपणे विरघळू द्या. विरघळत असताना, सोडियम मेथॉक्साइड जलदगतीने खराब होईल, म्हणून लाई पूर्णपणे विरघळल्यानंतर बायोडिझेल उत्पादनाच्या पुढील टप्प्यावर जा.
भारतात बायोडिझेल प्लांट स्थापनेचा खर्च:
- तेल गरम करणे:
१ लिटर वनस्पती तेल ५५°C ते ६०°C पर्यंत गरम करा, नंतर गरम तेल मिश्रणात घाला, ते २० ते ३० मिनिटे सोडियम मेथॉक्साइडमध्ये विरघळू द्या. या अभिक्रियेचे दोन उत्पाद म्हणजे बायोडिझेल आणि ग्लिसरीन.
- मिश्रण एका कंटेनरमध्ये घाला:
कंटेनरमध्ये मिथेनॉल, लाई (सोडियम मेथॉक्साइड) आणि वनस्पती तेलाचे मिश्रण घाला आणि मिश्रण स्थिर होऊ द्या. पायरी १ अवसादन: ८ ते १२ तासांच्या आत, मिश्रण दोन थरांमध्ये वेगळे होईल: बायोडीझेलचा वरचा थर आणि ग्लिसरीनचा खालचा थर. बायोडीझेलची घनता ग्लिसरीनपेक्षा कमी आहे, म्हणून ते ग्लिसरीनवर तरंगते. लहान प्रमाणात बायोडीझेल प्लांटची किंमत
- थरांचे पृथक्करण
मिश्रण काही तास तसेच राहू द्या. ग्लिसरीन आणि बायोडिझेल पूर्णपणे वेगळे झाल्यावर, वरचा थर काळजीपूर्वक बायोडिझेल म्हणून वापरण्यासाठी ठेवा. पंप किंवा बास्टर वापरून वरचा थर वेगळा करा.
- ग्लिसरीनची योग्य प्रकारे विल्हेवाट लावा
ग्लिसरीनची विल्हेवाट लावण्यासाठी स्थानिक कचरा विल्हेवाट अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधा. ग्लिसरीनचे उप-उत्पादन साबण बनवण्यासाठी कच्चा माल म्हणून वापरले जाते.
- पाण्याने धुणे
जर प्रतिक्रिया चांगली झाली तर तुम्ही थेट बायो-डिझेल वापरू शकता परंतु जर बायो-डिझेलमध्ये अशुद्धता असतील तर तुम्हाला ते पाण्याने धुवावे लागेल.
पाण्याने धुणे ही अशी प्रक्रिया आहे जिथे बायो-डिझेल पाण्यात मिसळले जाते, पाणी बायो-डिझेलपेक्षा जड असते, म्हणून ते कंटेनरमध्ये स्थिर होते आणि अल्कोहोल, उत्प्रेरक आणि साबण शोषून घेते.
- बायो-डिझेलचे पृथक्करण
एकदा सर्व अशुद्धता शोषली गेली की, पाणी कंटेनरमधून बाहेर पडेल आणि आपल्याला शुद्ध बायो-डिझेल इंधन मिळेल.
बायो-डिझेल बनवण्याचा व्यवसाय भारतात बायोडिझेल नफा मार्जिन
बायोडिझेल बनवण्याच्या व्यवसायात नफा :-
भारतातील बायोडिझेल उत्पादनातील गुंतवणूक आणि संधींच्या विश्लेषणावरून असा अंदाज आहे की भारतात बायोडिझेल उत्पादनासाठी २० लाख ते २० कोटी रुपयांची गुंतवणूक आवश्यक आहे ज्याचा नफा १५% पर्यंत आहे.
जर तुम्हाला बायोडिझेल स्टार्टअप व्यवसायाबद्दलची ही माहिती मराठी मध्ये आवडली असेल किंवा काही शिकलात, तर कृपया ही पोस्ट फेसबुक, आणि इतर सोशल मीडिया साइट्स सारख्या सोशल नेटवर्क्सवर शेअर करा.
- प्रतिक्षा पटके